Songs of Eve

In 2026 bestaat het Vocaal drieluik 25 jaar! In deze jubileumeditie staat de vrouw centraal.

In dit recital hebben de vrouwen, die over hun innerlijke gevoelens vertellen, diverse leeftijden. Van kind tot jong volwassene tot een oude vrouw die op haar leven terugblikt. Een neventhema is verleiding; het verleid worden door het hebben van macht (Maria Stuart), tot een kus (Bilitis) en tot het proeven van de appel (Eva). In de liederen van Rixt van der Kooij op Friese gedichten van Albertina Soepboer is de vrouw bewogen door stormachtige gevoelens. Er wordt gezongen in het Duits, Frans, Spaans, Lets en Fries.

De uitvoerenden zijn de sopraan Dārta Liepina, de mezzo-sopraan Famke Voshol en de pianiste Rixt van der Kooij.

In 2026 bestaat het Vocaal drieluik 25 jaar! In deze jubileumeditie staat de vrouw centraal. Zij vertelt over haar gevoelens van verliefdheid, geluk, verdriet en rouw. Verhalen over beroemde vrouwenfiguren uit de literatuur zijn door diverse componisten op muziek gezet. Ook onbekende vrouwen krijgen een stem door de toegevoegde muziek. Drie Friese dichteressen zijn vertegenwoordigd met een liedcyclus. Dat zijn Rixt (pseudoniem van Hendrika Akke van Dorsen), Albertina Soepboer en Berber van der Geest. Een kwart van elk concert is in het Fries.

De vijf Gedichte der Königin Maria Stuart zijn gebaseerd op Franse en Latijnse teksten van ‘Mary, the Queen of Scotts’. In vijf liederen ziet ze haar leven aan zich voorbij trekken. Hoe ze afscheid nam van haar geliefde Frankrijk, de geboorte van haar zoon, haar pleidooi bij Elizabeth, de realisatie dat ze haar gevangenschap niet gaat overleven en het gebed vlak voor de terechtstelling.

Richard Strauss werd geïnspireerd door het verhaal van Ophelia uit het toneelstuk Hamlet van Shakespeare in een Duitse vertaling uit 1868. In Wie erkenn’ ich mein Treulieb herkent Ophelia haar dode man aan zijn pelgrims uitrusting. In het tweede lied Guten Morgen, ‘s ist Sankt Valentins Tag zingt Ophelia een lied dat gebaseerd is op een Duits volkslied. Een jonge vrouw houdt haar geliefde voor dat hij beloofd heeft met haar te trouwen. In Sie trugen ihn auf der Bahre bloss neemt Ophelia afscheid van haar dode geliefde.

In de Trois Chansons de Bilitis is Bilitis nog maar een tiener. Ze is verliefd op de fluitspeler Lykas. De dichter Pierre Louÿs schreef in 1894 een bundel gedichten waaruit Claude Debussy deze vroege gedichten koos. Het speelt zich af op Lesbos. In het sensuele lied La flûte de Pan leert Bilitis om op de fluit te spelen van Lykas. Ze zit op zijn schoot en hun lippen raken elkaar via de panfluit. In La chevelure vertelt Lykas aan Bilitis dat hij van haar gedroomd heeft. In Le tombeau des Naïades lopen Bilitis en Lykas door de sneeuw. Ze volgen het spoor van een bok. Bilitis zoekt de Najades. Lykas zegt dat de saters en de Najades dood zijn. Hij breekt het ijs van de fontein.

In de Letse cyclus Karmenites Sziemas (Carmeniet-liederen) is de hoofdpersoon nog een kind. Het eerste lied is een gebed. In het tweede lied denkt ze aan een witte bloem die verwelkt na het plukken. Het derde lied is levendig en het kind beschrijft alle huisdieren. Het eindigt weer met helzelfde gebed als het begin van de cyclus. Het is een soort mini kinderkamer van Moussorgsky. Jānis Zālits is één van de bekendste Letse componisten.

Antón García Abril was het hoofd van de compositie afdeling van het conservatorium in Madrid. Hij overleed in maart 2021 aan Covid. De teksten van Triptico zijn van de Andalusische dichter Anton Gala. De hoofdpersoon is depressief na een verloren liefde. In Agua me daban a me krijgt de ik-figuur op diverse momenten zeewater te drinken en ze weet niet wat ze voelt. Wellicht is het een metafoor voor het verwerken van bittere teleurstellingen. A pié van mis sospiros is een liefdeslied. In het slotlied No por amor, no por tristeza huilt de ik-figuur omdat haar geliefde al weer weg is en ze zijn ogen vergeten is. Ze realiseert zich dat het leven doorgaat zoals na de nacht de ochtend komt.

Jake Heggie’s Songs of Eve ( Liederen van Eva) gaan over de Bijbelse figuur Eva. In Even (Avond) zit Eva aan de waterkant te kijken naar de ondergaande zon. De avond geeft haar vrede maar de nacht is bedreigend en houdt haar wakker. In Listen (Luister) spreekt de slang verleidelijk. “Wil je net als God zijn?” Eva zwicht. “Ik luister!” In Snake (Slang) volgt Eva de slang. Ze proeft van de appel en vervaart: zoet, zuur, zout, bitter. De smaak van lucht, rotting, aarde en water. “Nu weet ik het!”

De kleine cyclus Nacht op tekst van Albertina Soepboer maakte Rixt van der Kooij in 2023 voor de mezzo-sopraan Famke Voshol. De drie gedichten komen uit de bundel Gearslach (Wantij) uit 1995. In de nacht staat een vrouw aan het wad en wordt overstroomd door gevoelens. Het water klopt in haar slapen en de sluizen staan wijd open. “Ik spring, golf na golf, zonder te ademen, terug naar toen.” ”Het water waait traag om mijn lijf. Dit is nog maar het begin.” In Oantinken (Herinnering) houdt een vrouw de maan, blauw van herinnering, in haar hand en kijkt naar het koude water dat naar het wantij stroomt.

Rixt van der Kooij componeerde It fersplintere gesicht een cyclus van drie liederen en twee intermezzi speciaal voor dit concert voor de sopraan Dārta Liepina. De ik-figuur ziet zichzelf in de ruit, in de spiegel en met een gebroken gezicht; de spiegel is kapot. Achter een muur van glas slijpt ze vol passie woorden om dodelijk te raken. Maar alles verdwijnt in het niets. Haar beeld schittert in de zon. Als buiten de natte avond jammert, begint haar verzet met rode wijn. “Ik val naar mezelf toe en mijn handen zoeken bloed. Nu ben ik die fiere vrouw. De muziek is overwegend verstild maar heeft een enorme uitbarsting in het derde lied. De teksten komen eveneens uit de bundel Gearslach.

Als toegift Las curratacas modestas een tonadilla voor twee stemmen van Enrique Granados waarin twee zusters zingen dat ze nu wel lang genoeg bescheiden zijn geweest en de bloemetjes buiten gaan zetten!

Het vervolg concert uit de serie Vocaal drieluik is op zondag 19 april 2026 ‘La dame de Monte Carlo’

Website: vocaaldrieluik.nl